Türkiye – Sırbistan Arası Ticaret ve Yatırım

Genel Durum

Gerek ikili ekonomik ilişkiler gerekse Türk ürünlerinin AB’ye ulaşımı açısından Sırbistan Türkiye için kilit bir ülke konumundadır. Ülkemizden örnek vermek gerekirse nasıl Afyon heryere 3 saat mesafede ortada olan bir sehirse Sırbistan ‘da heryere yakın ortada olan ve lojistik üs konumunda bir ülkedir.

2016 yılı itibariyle söz konusu ülkeye ihraç ettiğimiz ürünler  kumaş, elektriksiz makineler, kabuklu meyveler, örme eşya, yaş meyve sebze, plastik ve plastik eşya, otomotiv ana ve yan sanayi, demir çelikte eşya, kağıt ürünleridir. İthalatımızdaki önemli ürünler ise; demir çelik, petrol yağları, sentetik kauçuk, arıtılmış bakır, bakır alaşımlarıdır.

2010 yılında iki ülke arasında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması ile Sırp menşeli sanayi ürünlerinin Türkiye’ye gümrüksüz olarak ihracatına izin verilmekte, Türk menşeli sanayi ürünlerinin çoğunun Sırbistan’a ithalatı gümrüksüz yapılmakta, geri kalan sanayi ürünlerinin gümrük vergileri ise  2015 yılına kadar kademeli olarak sıfırlanmıştır.

Tarım ürünlerinde ise gümrük vergileri kalmakla birlikte, ayrıca belirlenen bazı ürünlerde “en fazla tercihe şayan ülke” (Most Favored Nation-MFA) statüsü uygulanmaktadır.

2016 yılında ticaret hacmi bir önceki yıla kıyasla % 19 artarak 870 milyon dolar civarında gerçekleşmiştir. Yine de iki ülke arasındaki ticaretin gerçek potansiyeli yansıtmadığı ve Sırbistan pazarında ülkemiz firmaları açısından önemli fırsatlar olduğu düşünülmektedir.

İki Ülke Arasındaki Ticaretin Altyapısını Düzenleyen Anlaşma ve Protokoller

İki ülke arasında çok eski tarihlere dayanan siyasi ve ekonomik ilişkiler son yıllarda giderek önemini artırmıştır.

Sınırlar olmasa da her iki ülke de birbirlerini “komşu ülke” olarak görmekte ve gerek uluslararası ilişkilerde gerekse ticari ilişkilerde işbirliği olanaklarını geliştirmektedir.

Türkiye ile Sırbistan Arasında Serbest Ticaret Anlaşması (STA), Türkiye-Dünya Ticaret Köprüsü 2009 ve Ticaret Bakanları Zirvesi vesilesi ile 1 Haziran 2009 tarihinde İstanbul’da imzalanmış ve 2010 yılında yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu Anlaşma ile taraflar arasındaki ticari ve ekonomik işbirliğinin artırılması ve güçlendirilmesi, uygun rekabet koşullarının yaratılması, karşılıklı yatırımların teşvik edilmesi ve tarafların üçüncü ülke piyasalarındaki ticaret ve işbirliğinin geliştirilmesi hedeflenmektedir.

Anlaşma, sanayi ürünlerindeki gümrük vergileri, miktar kısıtlamaları ve eş etkili vergi ve önlemlerin kaldırılması başta olmak üzere, ticarette teknik engeller, tarım ürünlerindeki taviz değişimi, hayvan ve bitki sağlığı önlemleri, iç vergilendirme, yapısal uyum, damping, acil durumlar, devlet tekelleri, korunma önlemleri, ödemeler, menşe kuralları, devlet yardımları, fikri, sınai ve ticari mülkiyet hakları, kamu ihaleleri ve kurumsal hükümler konularında düzenlemeler içermektedir.

Bu Anlaşma ile sanayi mallarında, Anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihte; Sırbistan menşeli sanayi mallarının Türkiye’ye ithalatında uygulanan gümrük vergileri sıfırlanacak, buna mukabil, Türkiye menşeli bir kısım sanayi ürünlerinin Sırbistan’a ithalatında uygulanan gümrük vergileri Anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihte, bir kısmı ise 1 Ocak 2010 tarihinden başlamak üzere 2, 4 ve 5 yıllık geçiş sürelerini içeren üç ayrı liste kapsamında, en uzunu 1 Ocak 2015 tarihinde olmak üzere sıfırlanması karara bağlanmıştır.

Türkiye ve Sırbistan, ticari potansiyeli olan seçilmiş tarım ürünlerinde birbirlerine sınırsız mahiyette veya tarife kontenjanları dahilinde, sıfır gümrük vergileri ile tavizler tanımışlardır.